Platform là gì? Tư duy nền tảng giúp chủ doanh nghiệp bứt phá trong thời đại số
Trong vài năm gần đây, nhiều doanh nghiệp truyền thống dần đánh mất thị phần vào tay những cái tên mới nổi dù không sở hữu nhiều tài sản cố định hay hệ thống phân phối lớn. Điều gì khiến các mô hình của các tập đoàn ấy phát triển thần tốc như vậy? Câu trả lời nằm ở cụm từ: platform.
Nếu là chủ doanh nghiệp đang tìm cách mở rộng quy mô, tối ưu chi phí và bắt kịp chuyển đổi số, hãy cùng Finan tìm hiểu ngay mô hình Platform để tạo ra thế vượt trội cho chính doanh nghiệp của mình.
>> Mời bạn xem thêm: Nộp thuế điện tử: Giải pháp bắt buộc hay lợi thuế cạnh tranh cho doanh nghiệp hiện đại?
Platform là gì?
Platform (nền tảng) là một mô hình kinh doanh kết nối nhiều nhóm người dùng khác nhau lại với nhau, chẳng hạn như người mua và người bán, và tạo ra giá trị cho cả hai bên thông qua hệ thống trung gian (thường là công nghệ).
Ví dụ rõ nhất là:
- Grab không sở hữu xe, nhưng lại kết nối hàng triệu tài xế và khách hàng mỗi ngày.
- Shopee không bán hàng, nhưng lại là nơi hàng triệu sản phẩm được giao dịch mỗi tháng.
Những doanh nghiệp này không sở hữu tài sản vật lý như mô hình truyền thống, nhưng họ sở hữu “nền tảng”, thứ giúp điều phối, kết nối và tối ưu giá trị giữa các bên liên quan.
>> Mời bạn xem thêm: Mô hình Canvas là gì? Hướng dẫn chi tiết và phân tích 9 yếu tố cốt lõi
Sự khác biệt giữa mô hình kinh doanh Platform và truyền thống?
| Tiêu chí | Mô hình truyền thống (Pipeline) | Mô hình nền tảng (Platform) |
| Cách tạo giá trị | Tạo giá trị tuyến tính: từ nhà sản xuất → phân phối → khách hàng | Tạo giá trị từ sự tương tác giữa nhiều bên trên nền tảng |
| Quy trình kinh doanh | Doanh nghiệp kiểm soát toàn bộ quy trình sản xuất, cung ứng | Doanh nghiệp thiết kế và điều phối kết nối giữa các bên |
| Tài sản chính | Sản phẩm, nhà máy, nhân sự, kho vận | Người dùng, dữ liệu, thuật toán, hệ sinh thái kết nối |
| Tăng trưởng | Tuyến tính, mở rộng cần thêm tài nguyên | Phi tuyến tính, tăng trưởng nhanh nhờ hiệu ứng mạng lưới |
>> Mời bạn xem thêm: Khi nào doanh nghiệp nên bỏ Excel và chuyển sang phần mềm theo dõi công nợ
So sánh về ưu điểm và nhược điểm của 2 mô hình kinh doanh
| Tiêu chí | Mô hình truyền thống (Pipeline) | Mô hình nền tảng (Platform) |
| Ưu điểm | Kiểm soát được toàn bộ chuỗi cung ứng và chất lượng sản phẩm.Phù hợp với những ngành nghề đặc thù (sản xuất, bán lẻ trực tiếp, FMCG,…). | Tăng trưởng nhanh chóng nhờ kết nối nhiều bên (hiệu ứng mạng lưới).Tối ưu hóa tài nguyên – không cần sở hữu sản phẩm hoặc dịch vụ.Khả năng thu thập và khai thác dữ liệu khách hàng để cá nhân hóa trải nghiệm. |
| Nhược điểm | Chi phí vận hành cao (nhân sự, mặt bằng, hàng tồn kho).Tăng trưởng chậm, phụ thuộc vào vốn và tài sản.Khó mở rộng quy mô nhanh trong thị trường cạnh tranh. | Cần có tư duy công nghệ và chiến lược dài hạn.Khó kiểm soát chất lượng nếu không quản lý tốt cộng đồng.Ban đầu cần thời gian xây dựng khung nền và thu hút người dùng. |
>> Mời bạn xem thêm: 3 Giải pháp an toàn, bảo mật thay thế Excel trong việc theo dõi công nợ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí
7 Mô hình Platform phổ biến hiện nay cho doanh nghiệp Việt
1. Nền tảng phần cứng (Hardware Platform)
clà tập hợp các thành phần kỹ thuật cốt lõi giúp thiết bị điện tử vận hành. Doanh nghiệp có thể hình dung nó như “bộ não và hệ thần kinh” của thiết bị, chịu trách nhiệm xử lý, lưu trữ và điều khiển toàn bộ hoạt động.
Thông thường, một nền tảng phần cứng bao gồm các yếu tố chính như bộ vi xử lý (CPU), bộ nhớ (RAM), và các bộ phận điều khiển tích hợp khác. Các nền tảng này hiện diện trong hầu hết thiết bị hiện đại – từ điện thoại thông minh (như Qualcomm Snapdragon), máy tính cá nhân (Intel x86/x64), máy chơi game, đến các thiết bị IoT như đồng hồ thông minh hay thiết bị mạng. Chúng đóng vai trò trung tâm giúp thiết bị vận hành mượt mà và thực thi các ứng dụng hiệu quả.
2. Nền tảng phần mềm (Software Platform)
Nền tảng phần mềm (Software Platform) là môi trường cốt lõi cho việc phát triển, triển khai và vận hành các ứng dụng và dịch vụ phần mềm. Nó bao gồm các hệ điều hành như Windows, macOS, Linux, cũng như các môi trường lập trình tích hợp (IDE) như Visual Studio hay IntelliJ IDEA.
Những nền tảng này cung cấp bộ công cụ, thư viện và giao diện lập trình giúp lập trình viên phát triển ứng dụng một cách nhanh chóng, đồng thời đảm bảo tính tương thích, ổn định và hiệu suất cao trên nhiều loại thiết bị. Có thể xem chúng như “nền móng kỹ thuật” của cả hệ sinh thái phần mềm hiện đại.
Bên cạnh đó, phần mềm ứng dụng là các chương trình được xây dựng dựa trên các nền tảng đó để phục vụ nhu cầu cụ thể của người dùng, từ công việc đến giải trí. Ví dụ bao gồm: Microsoft Office (văn phòng), Adobe Photoshop (thiết kế đồ họa), Spotify (giải trí), hay 1Office/1Work (quản lý công việc).
3. Digital Marketing Platform
Digital Marketing Platform là hệ thống phần mềm hỗ trợ doanh nghiệp quản lý, triển khai và theo dõi toàn diện các chiến dịch tiếp thị kỹ thuật số.
Nền tảng này tích hợp nhiều công cụ quan trọng như email marketing, quản lý mạng xã hội, tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO), và quảng cáo trực tuyến. Không chỉ giúp doanh nghiệp triển khai chiến dịch trên nhiều kênh cùng lúc (như Facebook, Google, Zalo,…), nó còn cho phép thu thập – phân tích dữ liệu theo thời gian thực để tối ưu hiệu quả.
Ngoài ra, nền tảng marketing kỹ thuật số có thể dễ dàng tích hợp với các hệ thống khác như CRM và phần mềm bán hàng, giúp đồng bộ hóa quy trình từ tiếp cận – chuyển đổi – chăm sóc khách hàng. Đây là công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp tiếp cận đúng đối tượng, nâng cao hiệu suất marketing, và tối ưu chi phí một cách bền vững.
4. Nền tảng dữ liệu khách hàng (Customer Data Platform – CDP)
Nền tảng dữ liệu khách hàng (Customer Data Platform – CDP) là một giải pháp công nghệ giúp doanh nghiệp thu thập, tổng hợp và quản lý dữ liệu khách hàng từ nhiều kênh khác nhau vào một hệ thống tập trung duy nhất. CDP mang lại cái nhìn toàn diện, nhất quán về từng khách hàng, bao gồm hành vi, lịch sử tương tác và sở thích cá nhân, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao trải nghiệm cá nhân hóa và tối ưu hiệu quả kinh doanh.
Thông qua việc tự động hóa quy trình thu thập và xử lý dữ liệu từ các nguồn như website, ứng dụng, mạng xã hội, CRM hay điểm bán hàng, CDP giúp đảm bảo dữ liệu được cập nhật liên tục, chính xác và đồng bộ trên toàn tổ chức. Nhờ đó, các bộ phận từ marketing đến bán hàng và chăm sóc khách hàng đều có thể hành động dựa trên cùng một nền tảng dữ liệu tin cậy.
Trong bối cảnh chuyển đổi số, CDP ngày càng trở thành công cụ chiến lược, giúp doanh nghiệp triển khai các chiến dịch marketing cá nhân hóa hiệu quả hơn, ra quyết định nhanh hơn và tăng cường sự gắn kết dài hạn với khách hàng.
5. Nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI Platform)
Nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI Platform) là hệ thống công nghệ tích hợp các công cụ và dịch vụ hỗ trợ xây dựng, triển khai và quản lý các ứng dụng AI một cách toàn diện. Đây là giải pháp giúp doanh nghiệp và nhà phát triển khai thác sức mạnh của trí tuệ nhân tạo để xử lý dữ liệu, tự động hóa quy trình và đưa ra quyết định dựa trên phân tích dữ liệu nâng cao.
AI Platform thường bao gồm các năng lực như học máy (Machine Learning), xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), nhận dạng hình ảnh, và dự báo xu hướng. Bằng cách tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, nền tảng này cho phép xây dựng các mô hình AI phù hợp với từng mục tiêu cụ thể, đồng thời đảm bảo tính linh hoạt và khả năng mở rộng theo nhu cầu doanh nghiệp.
Không chỉ dành riêng cho chuyên gia kỹ thuật, nhiều AI Platform ngày nay còn được thiết kế với giao diện trực quan, thân thiện với người dùng. Điều này giúp các doanh nghiệp dễ dàng ứng dụng AI vào thực tiễn, từ tối ưu hóa vận hành, nâng cao trải nghiệm khách hàng, đến đổi mới sản phẩm và dịch vụ.
Trong thời đại 4.0, AI Platform đang đóng vai trò quan trọng như một “chìa khóa” cho chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ cho doanh nghiệp ở mọi quy mô và lĩnh vực.
6. Nền tảng điện toán đám mây (Cloud Computing Platform)
Nền tảng điện toán đám mây (Cloud Computing Platform) là hệ thống cung cấp các dịch vụ công nghệ thông qua internet, bao gồm lưu trữ dữ liệu, xử lý, hạ tầng phần cứng ảo, và các công cụ phần mềm chuyên dụng. Đây là giải pháp tối ưu giúp doanh nghiệp và cá nhân tiếp cận tài nguyên công nghệ mà không cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng vật lý phức tạp.
Nền tảng đám mây mang đến tính linh hoạt vượt trội, cho phép người dùng dễ dàng mở rộng hoặc thu hẹp tài nguyên tùy theo nhu cầu thực tế. Doanh nghiệp chỉ cần trả phí cho đúng khối lượng dịch vụ đã sử dụng, từ đó tiết kiệm chi phí vận hành đáng kể. Bên cạnh đó, cloud platform còn đảm bảo tính bảo mật cao, độ ổn định mạnh mẽ và khả năng triển khai ứng dụng nhanh chóng trên quy mô toàn cầu.
Một số ví dụ điển hình gồm:
- Amazon Web Services (AWS): từ lưu trữ (Amazon S3) đến học máy (AWS SageMaker)
- Microsoft Azure: tích hợp sâu với hệ sinh thái Microsoft
- Google Cloud Platform (GCP): nổi bật với giải pháp AI và phân tích dữ liệu lớn
Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, các nền tảng điện toán đám mây ngày càng trở thành nền tảng hạ tầng cốt lõi, đóng vai trò trung tâm cho sự đổi mới và phát triển bền vững trong mọi lĩnh vực.
7. Nền tảng truyền thông xã hội (Social Platform)
Nền tảng truyền thông xã hội (Social Platform) là hệ thống trực tuyến cho phép người dùng kết nối, chia sẻ thông tin, tương tác và xây dựng cộng đồng trong không gian kỹ thuật số. Đây là nơi cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức có thể tạo và lan tỏa nội dung, đồng thời duy trì tương tác trực tiếp với đối tượng mục tiêu.
Các nền tảng này thường tích hợp đa dạng tính năng như đăng tải văn bản, hình ảnh, video, livestream, nhắn tin và thảo luận nhóm. Không chỉ đơn thuần là kênh giao tiếp, social platform còn là công cụ tiếp thị mạnh mẽ, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, mở rộng tệp khách hàng và thúc đẩy doanh số thông qua quảng cáo, nội dung sáng tạo và tương tác cộng đồng.
Một số ví dụ tiêu biểu:
- Facebook: nền tảng toàn diện cho kết nối và chia sẻ thông tin cá nhân, cộng đồng
- Instagram: tập trung vào nội dung hình ảnh và video ngắn giàu cảm xúc
- LinkedIn: dành cho kết nối nghề nghiệp và xây dựng thương hiệu cá nhân/doanh nghiệp
- TikTok: nổi bật với nội dung video ngắn sáng tạo, lan tỏa nhanh
- Twitter (nay là X): truyền tải thông điệp ngắn gọn, cập nhật nhanh các xu hướng
Trong thời đại số, nền tảng truyền thông xã hội không chỉ định hình cách con người giao tiếp mà còn trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược truyền thông và marketing của mọi doanh nghiệp.
>> Mời bạn xem thêm: Chi phí tăng 30% mỗi năm vì không biết kiểm soát báo cáo kết quả kinh doanh
Doanh nghiệp nên bắt đầu từ đâu nếu muốn tiếp cận mô hình Platform?
Để ứng dụng mô hình platform một cách hiệu quả, doanh nghiệp không nhất thiết phải bắt đầu từ những bước phức tạp hay đòi hỏi đầu tư công nghệ cao ngay từ đầu. Thay vào đó, cần xác định rõ lộ trình phù hợp với năng lực hiện tại và mục tiêu phát triển dài hạn. Dưới đây là ba bước khởi đầu thực tiễn:
1. Tận dụng các nền tảng sẵn có trên thị trường
Doanh nghiệp có thể bắt đầu bằng việc tham gia vào các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, Tiki, Lazada để phân phối sản phẩm, hoặc tận dụng các kênh truyền thông xã hội như Zalo OA, Facebook Fanpage nhằm xây dựng cộng đồng khách hàng. Đây là giai đoạn giúp doanh nghiệp bước đầu làm quen với cách thức vận hành của các nền tảng và khai thác hệ sinh thái sẵn có.
2. Tập trung xây dựng giá trị kết nối
Ngay cả khi chưa có hệ thống công nghệ phức tạp, doanh nghiệp vẫn có thể định hình tư duy platform bằng cách tạo ra các kết nối mang lại giá trị bền vững.
Ví dụ: xây dựng cộng đồng khách hàng trung thành, kết nối với đối tác hậu cần, hoặc tích hợp thêm các dịch vụ giá trị gia tăng như bảo hành, chăm sóc sau bán hàng. Việc tập trung vào giá trị liên kết sẽ là nền tảng cho một hệ sinh thái kinh doanh hiệu quả.
3. Đầu tư công nghệ khi đã có dữ liệu và thị trường ổn định
Khi doanh nghiệp đã có dữ liệu khách hàng đủ lớn và hiểu rõ thị trường, đây là thời điểm thích hợp để phát triển nền tảng riêng. Có thể bắt đầu bằng ứng dụng, hệ thống CRM hoặc hợp tác với đơn vị công nghệ. Việc triển khai cần được lên kế hoạch kỹ lưỡng, có phân tích chi phí, lợi ích rõ ràng và đảm bảo khả năng mở rộng về sau.
>> Mời bạn xem thêm: Mỹ đánh thuế 46% hàng Việt: Cơn sóng lớn, nhưng doanh nghiệp vẫn có thể “chèo chống”
Tóm lại, trong thời đại mà tốc độ đổi mới công nghệ không ngừng tăng, tư duy platform không còn là lựa chọn, mà là điều kiện để tồn tại và phát triển bền vững. Dù đang điều hành một doanh nghiệp truyền thống hay đang bắt đầu chuyển đổi số, chủ doanh nghiệp hãy dành thời gian tìm hiểu và từng bước áp dụng mô hình platform này nhé!
>> Mời bạn xem thêm:
Excel có thực sự giúp theo dõi công nợ hiệu quả? 4 điều doanh nghiệp cần cân nhắc