Thông tư 88/2021/TT-BTC là gì? Quy định về chế độ kế toán thời đại thuế
Từ năm 2022, theo Thông tư 88/2021/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh áp dụng phương pháp kê khai thuế phải thực hiện chế độ kế toán riêng biệt. Thông tư này quy định cụ thể về việc ghi chép sổ sách, lưu trữ chứng từ kế toán và lập báo cáo tài chính theo đúng chuẩn mực hiện hành. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều chủ hộ vẫn chưa hiểu rõ Thông tư 88 là gì, áp dụng ra sao và cần chuẩn bị những gì để tuân thủ đúng quy định.
Nếu bạn là chủ hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ thì việc nắm vững nội dung Thông tư 88 chính là điều bắt buộc để tránh những rủi ro pháp lý và chủ động trong quản lý tài chính. Trong bài viết này, Finan sẽ giúp chủ doanh nghiệp hiểu rõ về Thông tư 88 để áp dụng đúng sổ sách kế toán theo quy định
>> Mời bạn xem thêm:
Thông tư 32/2025/TT-BTC là gì? Những quy định mới nhất về hóa đơn điện tử mà doanh nghiệp cần biết
Vừa bán online vừa bán tại cửa hàng: Doanh nghiệp tính thuế đa kênh như thế nào?
Thông tư 88/2021/TT-BTC được ban hành khi nào?
Thông tư 88/2021/TT-BTC là văn bản hướng dẫn chế độ kế toán dành cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh do Bộ Tài chính ban hành ngày 11/10/2021. Thông tư này được Bộ trưởng Bộ Tài chính ký và có hiệu lực thay thế hoàn toàn Quyết định 169/2000/QĐ-BTC và Quyết định 131/2002/QĐ-BTC, nhằm cập nhật quy định kế toán phù hợp hơn với thực tiễn hiện nay.
>> Mời bạn xem thêm: Các chính sách phúc lợi nhân viên mà doanh nghiệp nên xây dựng!
Nội dung cơ bản của Thông tư 88 là gì?
1. Phạm vi điều chỉnh
Thông tư 88/2021/TT-BTC quy định về chế độ kế toán áp dụng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, bao gồm việc lập chứng từ kế toán, ghi sổ và lưu trữ sổ sách theo quy định. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng nhằm chuẩn hóa hoạt động kế toán và minh bạch tài chính cho khu vực kinh tế cá thể.
2. Đối tượng áp dụng
Thông tư 88/2021/TT-BTC áp dụng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai theo quy định pháp luật.
Ngoài ra, các hộ/cá nhân kinh doanh và doanh nghiệp không bắt buộc áp dụng nhưng có nhu cầu thực hiện chế độ kế toán theo Thông tư này vẫn được khuyến khích áp dụng để tăng tính minh bạch và thuận tiện trong việc quản lý tài chính.
3. Hiệu lực thi hành
Thông tư 88/2021/TT-BTC chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2022, và thay thế toàn bộ các văn bản trước đó gồm:
- Quyết định số 169/2000/QĐ-BTC ngày 25/10/2000 về chế độ kế toán áp dụng cho hộ kinh doanh.
- Quyết định số 131/2002/QĐ-BTC ngày 18/10/2002 về việc sửa đổi, bổ sung chế độ kế toán cho hộ kinh doanh.
Lưu ý quan trọng
Để các chứng từ kế toán như phiếu thu, phiếu chi, phiếu nhập/xuất kho, bảng lương, hóa đơn… được ghi nhận chính xác và minh bạch, hộ kinh doanh và doanh nghiệp nên sử dụng phần mềm quản lý bán hàng để tự động hóa quá trình ghi nhận giao dịch.
Điều này đặc biệt quan trọng khi kê khai thuế, vì doanh thu thực tế là căn cứ để cơ quan thuế xác định số thuế phải nộp. Việc ứng dụng phần mềm không chỉ giúp giảm sai sót, tiết kiệm thời gian mà còn hỗ trợ tuân thủ đúng quy định pháp luật về thuế và kế toán.
>> Mời bạn xem thêm: Bật mí nguồn hàng sỉ quần áo chất lượng cho doanh nghiệp bán lẻ và chuỗi cửa hàng
Những điểm mới của Thông tư 88/2021/TT-BTC cần nắm vững
1. Về việc lựa chọn chế độ kế toán của hộ kinh doanh
Theo Thông tư 88/2021/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành, chế độ kế toán không còn được áp dụng đồng loạt cho tất cả hộ kinh doanh như quy định cũ tại Quyết định 169/2000/QĐ-BTC. Thay vào đó, Thông tư mới chỉ áp dụng đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, tức là những đơn vị có quy mô doanh thu và lao động tương đương nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ theo pháp luật hiện hành.
Điểm đáng chú ý là theo Khoản 2 Điều 3, các hộ/cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng áp dụng được quyền lựa chọn giữa hai chế độ kế toán:
- Chế độ kế toán theo Thông tư 88/2021/TT-BTC, hoặc
- Chế độ kế toán áp dụng cho doanh nghiệp siêu nhỏ
Việc lựa chọn chế độ kế toán phụ thuộc vào nhu cầu quản lý tài chính, đặc thù hoạt động kinh doanh, cũng như năng lực tổ chức bộ máy kế toán của từng đơn vị. Với những hộ kinh doanh đã mở rộng quy mô và có kế toán nội bộ, lựa chọn chế độ kế toán phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa công tác quản lý, thuận lợi trong báo cáo thuế, vay vốn và làm việc với cơ quan chức năng.
2. Về người đảm nhiệm công tác kế toán trong hộ kinh doanh
Thông tư 88 cũng quy định linh hoạt về người làm kế toán. Cụ thể, theo Điều 3, người đại diện hộ kinh doanh có toàn quyền quyết định về việc bố trí nhân sự đảm nhiệm công việc kế toán. Không còn yêu cầu bắt buộc phải có chuyên môn nghiệp vụ như quy định cũ tại Quyết định 169/2000/QĐ-BTC.
Theo đó, người làm kế toán có thể là:
- Thành viên trong gia đình (cha mẹ, vợ/chồng, con cái, anh chị em ruột…)
- Người đang giữ các vị trí khác trong doanh nghiệp như quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ hoặc người trực tiếp thực hiện mua – bán tài sản
Điều này mang lại tính linh hoạt cao cho hộ kinh doanh, đặc biệt là các đơn vị chưa đủ nguồn lực để thuê kế toán chuyên trách, đồng thời vẫn đảm bảo tuân thủ các yêu cầu về lưu trữ và quản lý chứng từ, sổ sách kế toán.
>> Mời bạn xem thêm: Hủy hóa đơn theo Thông tư 78 : Các bước thực hiện chi tiết cho doanh nghiệp
Cập nhật các mẫu chứng từ kế toán mới cho hộ kinh doanh (Theo Thông tư 88/2021/TT-BTC)
Từ ngày 01/01/2022, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh thuộc diện áp dụng chế độ kế toán cần sử dụng 05 mẫu chứng từ kế toán bắt buộc, theo quy định tại Thông tư 88/2021/TT-BTC.
Các chứng từ kế toán bắt buộc bao gồm:
- Phiếu thu
- Phiếu chi
- Phiếu nhập kho
- Phiếu xuất kho
- Bảng thanh toán tiền lương, thu nhập của người lao động
Ngoài ra, có thể phát sinh các chứng từ khác như:
- Hóa đơn
- Giấy nộp tiền vào ngân sách nhà nước (NSNN)
- Giấy báo nợ của ngân hàng
- Giấy báo có của ngân hàng
- Ủy nhiệm chi
>> Mời bạn xem thêm: Doanh thu thuần là gì? Ý nghĩa của doanh thu thuần trong quản lý tài chính doanh nghiệp
Theo Thông tư 88, hộ kinh doanh cần sử dụng những mẫu sổ kế toán nào?
Theo quy định tại Thông tư 88/2021/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng áp dụng chế độ kế toán bắt buộc phải sử dụng các mẫu sổ kế toán phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động. Cụ thể:
1. Trường hợp có nhiều địa điểm kinh doanh
Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có từ hai địa điểm hoạt động trở lên phải mở sổ kế toán riêng cho từng cơ sở. Việc này nhằm đảm bảo tính minh bạch, chính xác trong việc theo dõi doanh thu, chi phí và xác định nghĩa vụ thuế tại từng địa điểm kinh doanh.
2. Trường hợp áp dụng các mẫu sổ kế toán chung
Tùy theo hình thức hoạt động, hộ kinh doanh có thể lựa chọn và sử dụng các loại sổ kế toán sau:
- Sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ
- Sổ chi tiết vật liệu, dụng cụ, sản phẩm, hàng hóa
- Sổ chi phí sản xuất, kinh doanh
- Sổ theo dõi tình hình thực hiện nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước
- Sổ theo dõi tình hình thanh toán tiền lương và các khoản trích nộp theo lương
- Sổ quỹ tiền mặt
- Sổ tiền gửi ngân hàng
Việc ghi chép và lưu trữ đầy đủ các loại sổ kế toán nêu trên là căn cứ pháp lý quan trọng để hộ kinh doanh thực hiện kê khai thuế, đồng thời phục vụ công tác kiểm tra, thanh tra từ cơ quan quản lý nhà nước.
>> Mời bạn xem thêm: Giải mã 7 nguyên tắc kế toán cơ bản: Nền tảng vững chắc cho báo cáo tài chính
Về việc xác định doanh thu, chi phí và nghĩa vụ thuế
Việc xác định doanh thu, chi phí và nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được thực hiện theo quy định của Thông tư 40/2021/TT-BTC, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 8 năm 2021. Theo đó:
- Doanh thu tính thuế được xác định trên cơ sở từng lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh cụ thể
- Chi phí hợp lý được trừ phải đáp ứng điều kiện theo quy định của pháp luật thuế, bao gồm chứng từ hợp lệ và phục vụ hoạt động sản xuất – kinh doanh
- Nghĩa vụ thuế bao gồm thuế giá trị gia tăng (nếu có) và thuế thu nhập cá nhân
Thông tư 40/2021/TT-BTC là căn cứ quan trọng giúp hộ kinh doanh thực hiện đúng quy định pháp luật về nghĩa vụ thuế, đặc biệt trong bối cảnh nhiều hộ kinh doanh đang chuyển đổi sang phương pháp kê khai, sử dụng hóa đơn điện tử và cần hệ thống kế toán rõ ràng để làm việc với cơ quan thuế.
Việc nghiên cứu và áp dụng đúng quy định của Thông tư sẽ góp phần giúp hộ kinh doanh và doanh nghiệp đơn giản hóa quy trình ghi sổ kế toán, nâng cao tính minh bạch trong quản lý tài chính và giảm thiểu rủi ro khi thực hiện nghĩa vụ thuế. Trường hợp cần thiết, hộ kinh doanh và doanh nghiệp nên liên hệ với đơn vị tư vấn kế toán có chuyên môn để được hỗ trợ triển khai theo đúng quy định của pháp luật.
>> Mời bạn xem thêm:
Platform là gì? Tư duy nền tảng giúp chủ doanh nghiệp bứt phá trong thời đại số
Sơ đồ Gantt là gì? Cách lập sơ đồ Gantt đơn giản chỉ trong 5 phút
HR 4.0 là gì? Hiểu đúng để làm chủ chiến lược nhân sự thời chuyển đổi số