Quản trị rủi ro là gì? 4 bước quản trị rủi ro doanh nghiệp hiệu quả

Quản trị rủi ro được coi như “tấm khiên” bảo vệ doanh nghiệp khỏi những biến động từ môi trường kinh doanh bên ngoài cũng như những tác nhân từ bên trong. Bài viết dưới đây của Finan sẽ cung cấp những kiến thức cần thiết để quý doanh nghiệp có cái nhìn đầy đủ và rõ ràng về bản chất cũng như quy trình quản lý rủi ro tối ưu nhất!

>>Mời bạn xem thêm: Quản lý doanh nghiệp là gì? Cách quản lý doanh nghiệp hiệu quả

1. Quản trị rủi ro là gì?

“Quản trị rủi ro doanh nghiệp (ERM) là một hệ thống, bị ảnh hưởng bởi hội đồng quản trị của tổ chức, ban điều hành và các nhân sự khác, được vận dụng trong thiết lập chiến lược và trong toàn tổ chức, được thiết kế để nhận diện các sự kiện có thể xảy ra có ảnh hưởng đến tổ chức và quản lý rủi ro bên trong khẩu vị, đưa ra sự đảm bảo hợp lý liên quan đến việc đạt được mục tiêu của tổ chức.” (Theo COSO).

Nói cách khác, quản trị rủi ro trong doanh nghiệp là một hệ thống toàn diện nhằm xác định, phân tích và ứng phó với các rủi ro tiềm ẩn để giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng cơ hội. Quy trình này bao gồm việc lập kế hoạch và triển khai các biện pháp phòng ngừa, đo lường và đưa ra giải pháp kịp thời nhằm ngăn chặn các hậu quả trực tiếp đến doanh nghiệp.

Việc quản trị rủi ro đòi hỏi sự hợp tác từ tất cả các cấp bậc và phòng ban trong tổ chức. Sự tham gia và cam kết từ mọi thành viên là điều cần thiết để đảm bảo hiệu quả, giúp doanh nghiệp giảm thiểu tổn thất và nâng cao khả năng thích ứng trong môi trường kinh doanh đầy biến động.

>>Mời bạn xem thêm: Chủ doanh nghiệp cần bao nhiêu kiến thức về thuế và tài chính để vận hành công ty?

2. Tại sao cần quản trị rủi ro trong kinh doanh?

Tạo môi trường làm việc an toàn và bảo mật:

• Quản trị rủi ro giúp xây dựng một môi trường làm việc an toàn và bảo mật cho cả khách hàng và nhân viên. Điều này bao gồm việc ngăn ngừa các sự cố an ninh và bảo mật dữ liệu, đảm bảo rằng tất cả các hoạt động kinh doanh được thực hiện trong một môi trường không có rủi ro về an toàn và bảo mật. Bằng cách này, doanh nghiệp có thể tạo ra một không gian làm việc ổn định và tin cậy, giúp nâng cao hiệu suất làm việc của nhân viên và sự hài lòng của khách hàng.

Đảm bảo sự ổn định cho hoạt động kinh doanh:

• Quản trị rủi ro là yếu tố then chốt trong việc duy trì sự ổn định của hoạt động kinh doanh. Bằng cách nhận diện và xử lý kịp thời các rủi ro, doanh nghiệp có thể tránh được những gián đoạn không mong muốn trong quá trình hoạt động. Điều này không chỉ bảo vệ doanh nghiệp khỏi các biến động kinh tế và rủi ro từ bên ngoài mà còn giúp doanh nghiệp duy trì được uy tín và lòng tin của khách hàng và đối tác.

Ngăn ngừa và giảm thiểu trách nhiệm pháp lý:

• Một trong những lợi ích quan trọng của quản trị rủi ro là giảm thiểu nguy cơ pháp lý và các hậu quả không mong muốn. Việc xác định sớm và ứng phó hiệu quả với các rủi ro giúp doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật và tránh được các trách nhiệm pháp lý không đáng có. Do đó giúp doanh nghiệp hoạt động một cách hợp pháp và giảm thiểu các khoản phí phạt có thể phát sinh.

Tiết kiệm chi phí:

• Quản trị rủi ro giúp cắt giảm các chi phí phát sinh do rủi ro gây ra, tối ưu hóa việc sử dụng dòng tiền đầu tư, tiết kiệm các khoản chi phí bảo hiểm không cần thiết và giảm thiểu các chi phí khắc phục hậu quả khi rủi ro xảy ra. Nhìn chung một quy trình quản lý rủi ro hiệu quả giúp doanh nghiệp sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả hơn và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Đánh giá và quản lý rủi ro hiệu quả:

• Quản trị rủi ro cho phép doanh nghiệp đánh giá mức độ rủi ro và xác định thứ tự ưu tiên để xử lý. Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa và ứng phó, doanh nghiệp có thể giảm thiểu thiệt hại và đảm bảo rằng các rủi ro có mức độ ưu tiên cao được giải quyết một cách nhanh chóng và hiệu quả. Từ đó nâng cao khả năng quản lý và tối ưu hóa quy trình làm việc, tăng cường hiệu suất tổ chức.

Tăng cường hiệu quả hoạt động và tạo cơ hội:

• Quản trị rủi ro không chỉ giúp cải thiện quy trình làm việc và tối ưu hóa tài nguyên mà còn giúp doanh nghiệp nhận diện và tận dụng các cơ hội tiềm năng, mở rộng thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm/dịch vụ và tăng cường lợi thế cạnh tranh để tồn tại và phát triển mạnh mẽ trong môi trường kinh doanh đầy biến động.

3. Các loại rủi ro thường gặp trong doanh nghiệp

Có thể phân loại rủi ro theo nhiều cách như theo nguồn gốc, phạm vi ảnh hưởng, tính chất rủi ro,… và có rất nhiều loại rủi ro có thể gặp trong doanh nghiệp như rủi ro thị trường, rủi ro chiến lược, rủi ro hệ thống, rủi ro tài chính, rủi ro hoạt động, rủi ro địa chính trị, rủi ro môi trường,… Nhưng về cơ bản, có 4 loại rủi ro phổ biến trong doanh nghiệp dưới đây.

>>Mời bạn xem thêm: Cách xác định, tính toán dòng tiền vào ra trong kinh doanh

3.1. Rủi ro chiến lược

Có 2 dạng rủi ro chiến lược chính:

• Chiến lược không phù hợp với tầm nhìn và sứ mệnh của tổ chức, dẫn tới đi sai hướng và không đạt được mục tiêu ban đầu đề ra.
• Không thể thực hiện được chiến lược để tạo ra các giá trị như dự định, không thể mang lại lợi ích cho doanh nghiệp.

3.2. Rủi ro hệ thống

Rủi ro hệ thống tập trung vào các hoạt động và quy trình cụ thể trong một tổ chức hoặc các bộ phận trực tiếp của công ty, liên quan đến sản xuất và cung cấp dịch vụ. Các rủi ro này bao gồm sự cố kỹ thuật, hỏng hóc thiết bị, hệ thống quản lý không hiệu quả, và sai sót trong quá trình kiểm soát chất lượng, tất cả đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, hiệu suất hoạt động, và uy tín của tổ chức.

3.3. Rủi ro tài chính

Rủi ro tài chính đề cập đến tổn thất hoặc không đạt được lợi nhuận do biến động của các yếu tố tài chính như giá cổ phiếu, tỷ giá hối đoái, lãi suất, thay đổi trong tình hình kinh tế, chính sách tài chính,… Ngoài ra, những quyết định doanh nghiệp đưa ra cũng có thể tác động đến khả năng kiểm soát nợ và dòng tiền.

Chủ doanh nghiệp có thể lựa chọn giải pháp quản lý dòng tiền và đối soát hoàn toàn tự động Từ Finan để giảm thiểu tối đa những rủi ro tài chính xuất phát từ quy trình quản lý của doanh nghiệp, tránh thất thoát hay gian lận, kiểm soát chặt chẽ dòng tiền!

3.4. Rủi ro khách quan

Một số rủi ro có thể xuất phát từ quan hệ với đối tác bên ngoài và các yếu tố khách quan như: nhu cầu khách hàng thay đổi đột ngột, nhà cung cấp không đáp ứng đủ nguồn hàng, giá nguyên vật liệu đầu vào tăng đột ngột hay các vấn đề liên quan đến pháp lý,… Những rủi ro này có thể gây ra tổn thất lớn về tài chính cho doanh nghiệp.

>>Mời bạn xem thêm: Tài khoản ngân hàng ảo là gì? Mục đích sử dụng tài khoản ảo

4. Quy trình quản trị rủi ro hiệu quả

Bước 1: Xác định rủi ro

Nhận dạng rủi ro là quá trình xác định và đánh giá các mối đe dọa đối với doanh nghiệp, chẳng hạn các rủi ro bảo mật công nghệ. Để thực hiện hiệu quả, doanh nghiệp cần xem xét bối cảnh pháp luật, xu hướng thị trường, công nghệ và tình hình tài chính hiện tại.

Quy trình nhận dạng rủi ro bao gồm:

• Đánh giá các sự kiện và xác định rủi ro tiềm ẩn.
• Thu thập thông tin từ các đối tượng liên quan như khách hàng, đối tác và chuyên gia để có cái nhìn toàn diện.
• Sử dụng dữ liệu và chỉ số thống kê, phân tích để nhận diện các vấn đề hiện tại và tiềm ẩn.
• Đánh giá quy trình làm việc hiện tại nhằm xác định lỗ hổng và điểm yếu trong quy trình.
• Xem xét các tổn thất trong quá khứ, chuẩn bị các tình huống giả định có khả năng xảy ra.

Nhìn chung, để nhận diện rủi ro, nhà quản lý cần trả lời các câu hỏi như: “Điều gì có thể xảy ra?”, “Làm thế nào?”, và “Tại sao?” và phân loại rủi ro một cách hiệu quả.

Bước 2: Phân tích và đánh giá rủi ro

Phân tích rủi ro xác định xác suất và hậu quả của các sự kiện rủi ro, bao gồm ước lượng tổn thất về doanh thu, chi phí phục hồi, và thiệt hại về danh tiếng. Hai yếu tố chính là tần suất xảy ra và độ nghiêm trọng của rủi ro. Ở bước này, doanh nghiệp cần:

• Phân loại rủi ro: Chia rủi ro thành các nhóm có tính chất tương tự để đưa ra phương án xử lý phù hợp.
• Xác định khả năng và ảnh hưởng: Đánh giá khả năng xảy ra và mức độ ảnh hưởng của từng rủi ro để xác định ưu tiên.
• Đánh giá tổng thể: Xác định khả năng và hậu quả tổng thể để quyết định rủi ro nào có thể chấp nhận được và tìm giải pháp khắc phục hiệu quả nhất.

Bước 3: Xử lý rủi ro

Sau khi đánh giá tầm quan trọng của rủi ro, doanh nghiệp cần đưa ra các giải pháp cụ thể để kiểm soát và giải quyết rủi ro. Đây là giai đoạn quyết định phương hướng triển khai và hiệu quả của quản lý rủi ro.

Có 5 biện pháp xử lý rủi ro chính:

• Né tránh rủi ro: Tránh các hoạt động có thể gây rủi ro, như không đầu tư vào một dòng sản phẩm mới. Phương pháp này an toàn nhưng có thể bỏ lỡ cơ hội lợi nhuận, chỉ nên áp dụng khi rủi ro lớn và khả năng xảy ra cao.
• Giảm thiểu rủi ro: Giảm thiểu tổn thất thay vì loại bỏ hoàn toàn rủi ro. Phương pháp này chấp nhận rủi ro nhưng tập trung vào ngăn chặn và giảm thiểu tổn thất. Có thể áp dụng các phương pháp kiểm soát rủi ro sau:
  • Kiểm soát phòng ngừa: Ngăn chặn các sự cố không mong muốn, như hạn chế truy cập để ngăn ngừa rò rỉ thông tin.
  • Kiểm soát phát hiện: Giám sát hoạt động/quy trình để xác định các biện pháp phòng ngừa còn thiếu sót và đưa ra phương án ứng phó.
  • Kiểm soát dò tìm: Xác định các sai sót đã xảy ra để có hành động khắc phục kịp thời.
• Chuyển giao rủi ro: Chuyển rủi ro cho bên thứ ba qua hợp đồng, như mua bảo hiểm để chi trả thiệt hại tài sản hoặc thương tật.
• Chia sẻ rủi ro: Chia sẻ rủi ro giữa nhiều bên, như các nhà đầu tư trong một công ty. Mỗi người chỉ chịu một phần rủi ro nếu doanh nghiệp thất bại.
• Duy trì và chấp nhận rủi ro: Chấp nhận rủi ro còn lại sau khi đã thực hiện các biện pháp khác. Phù hợp cho rủi ro nhỏ nhưng lợi ích lớn.

>>Mời bạn xem thêm: Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm những gì?

Bước 4: Theo dõi và xem xét rủi ro

Rủi ro luôn biến đổi, vì vậy việc theo dõi và giám sát liên tục là rất quan trọng. Doanh nghiệp cần đánh giá hiệu quả của các phương pháp kiểm soát rủi ro đã sử dụng, rút kinh nghiệm và cải tiến quy trình quản lý rủi ro để ngày càng hiệu quả hơn. Theo đó, các nhà quản trị cần:

• Theo dõi liên tục để xác định liệu các rủi ro có chuyển hướng hay không. Điều này giúp phát hiện sớm các thay đổi và có biện pháp ứng phó kịp thời.
• Đánh giá tính hiệu quả của các phương pháp xử lý rủi ro, đảm bảo rằng các biện pháp này đủ hiệu quả đối với cả rủi ro nghiêm trọng và rủi ro có thể chấp nhận được. Điều này giúp doanh nghiệp duy trì kiểm soát tốt và điều chỉnh phương pháp nếu cần.
• Thường xuyên cập nhật tình hình và điều chỉnh kế hoạch quản trị rủi ro dựa trên đánh giá thực tế. Việc này giúp đảm bảo các biện pháp luôn phù hợp và hiệu quả.
• Xem xét và nhận diện các rủi ro mới để có thể chủ động ứng phó với các rủi ro mới phát sinh, hạn chế tối đa tổn thất cho doanh nghiệp.

Finan mong rằng bài viết này sẽ cung cấp tới quý doanh nghiệp những thông tin hữu ích về quy trình quản trị rủi ro cũng như giải pháp để tối ưu quy trình quản lý rủi ro trong doanh nghiệp. Để trải nghiệm phần mềm quản lý FinanBook, quý doanh nghiệp vui lòng đăng ký tại: